Τορίνο – Στην πρώτη πρωτεύουσα της Ιταλίας
Η επίσκεψη στο Τορίνο ήταν, χωρίς υπερβολή, ένα εφηβικό όνειρο. Λίγο ο έρωτας με τη Juventus, τη Μεγάλη Κυρία του ιταλικού ποδοσφαίρου, λίγο η ομορφιά που έβλεπα στις φωτογραφίες αυτής της πόλης και -τέλος- η παρότρυνση από έναν Ιταλό συνάδελφο που όταν είπα ότι θα ήθελα να πάω Μιλάνο μου απάντησε «Τι να κάνεις στο Μιλάνο, πάνε Τορίνο να μη σταματάς να βλέπεις αξιοθέατα».
Στην αρχή ήμουν αρκετά διστακτικός για το αν αυτή η άποψη ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα. Μου ακουγόταν υπερβολική. Να αφήσω το ξακουστό Μιλάνο, αυτό που βλέπουμε σε τόσες φωτογραφίες φίλων ή γνωστών στα social media και να προτιμήσω το Τορίνο; Την πόλη της Fiat και της Juventus? Ή μήπως τελικά το Τορίνο δεν είναι μόνο αυτά για τα οποία το γνωρίζουν οι περισσότεροι; Σίγουρα, μετά από αυτή την προτροπή, δε γινόταν να το αφήσω να περάσει έτσι και όταν μου εμφανίστηκε η ευκαιρία δεν την άφησα να περάσει ανεκμετάλλευτη.
Το Τορίνο
Πλησιάζοντας κανείς το Τορίνο δε γίνεται να μη συνειδητοποιήσει τη σχέση της πόλης και γενικά της ευρύτερης περιοχής με τη Fiat. Ήδη οι πρώτες πινακίδες όσο είσαι ακόμη στην εθνική οδό υποδεικνύουν ξεκάθαρα πώς να φτάσεις στη ζώνη της διάσημης ιταλικής φίρμας αυτοκινήτων, τη Mirafiori και, παίρνοντας μια από τις εξόδους, θα αντικρύσεις ένα σωρό ολοκαίνουρια Fiat το ένα δίπλα στο άλλο, τα περισσότερα εξ’ αυτών να είναι -τα πάντα κλασικά και αγαπημένα- 500. Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή.
Όταν αρχίσεις να εξετάζεις τις επιλογές από αξιοθέατα που σου προσφέρει το Τορίνο, τότε μόνο θα καταλάβεις πόσοι θησαυροί, κρυμμένοι ή και όχι, υπάρχουν σ’ αυτή την πόλη. Είναι πραγματικά το σημείο που αντιλαμβάνεσαι ότι αυτή η πόλη δεν είναι απλά άλλη μία ιταλική πόλη, αλλά η πρώτη πρωτεύουσα της χώρας. Μία επίσκεψη στο κέντρο του Τορίνο είναι ικανή να γεμίσει άνετα τρεις μέρες επισκέψεων σε μουσεία, παλάτια και άλλα αξιοθέατα. Και πάλι δε θα τα έχεις δει όλα.
Θα ξεκινήσω από το Αιγυπτιακό Μουσείο του Τορίνο, ένα -προφανώς- όχι και τόσο ιταλικό ή, έστω, τοπικό αξιοθέατο, αλλά σίγουρα από τα πιο διάσημα σημεία ενδιαφέροντος της πόλης. Και όχι μόνο για τους επισκέπτες της περιοχής αλλά και για πολλά σχολεία εντός ή εκτός πόλης. Το Αιγυπτιακό Μουσείο αποτελεί σίγουρα ένα πολύ καλό πρώτο πιάτο για να ανοίξει η όρεξη των επισκεπτών καθώς τα εκθέματα που φιλοξενούνται στη συλλογή του μουσείου είναι όντως εντυπωσιακά. Από μικρά αντικείμενα που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών μέχρι και σαρκοφάγοι αλλά και μούμιες, καταφέρνουν να δημιουργήσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό και την εξέλιξη του ανά τους αιώνες καθώς τα ευρήματα εκτίθενται και με χρονολογική σειρά.
Βγαίνοντας, λίγα μέτρα πιο κάτω, θα δεις το Palazzo Carignano είναι το εθνικό μουσείο της ιταλικής Ενοποίησης. Ένα από τα πολλά πολυτελή κτήρια που θα συναντήσεις στη συγκεκριμένη πόλη, το οποίο φιλοξενεί παραδοσιακές ενδυμασίες, πίνακες που απεικονίζουν πολύ σημαντικές ιστορικές στιγμές του ιταλικού έθνους αλλά και το πρώτο κοινοβούλιο της Ιταλίας. Το Εθνικό Μουσείο του Ιταλικού Risorgimento είναι το πρώτο, το μεγαλύτερο και το πιο σημαντικό από τα 23 μουσεία της Ιταλίας που είναι αφιερωμένα στο Risorgimento, δηλαδή την ιταλική ενοποίηση, και το μόνο που μπορεί να θεωρηθεί «εθνικό» σύμφωνα με νόμο του 1901, λόγω των πλούσιων και μεγάλων συλλογών του. Το κάθε δωμάτιο του μουσείο σου προκαλεί δέος καθώς τα ταβάνια του είναι φιλοτεχνημένα κατ’ αυτόν τον τρόπο που δε γίνεται να μείνουν απαρατήρητα. Το αποκορύφωμα είναι η αίθουσα που χρησιμοποιήθηκε ως Βουλή των Αντιπροσώπων του Υπό των Άλπεων Κοινοβουλίου, την οποία μπορείτε να θαυμάσεις κατά την περιήγησή σου.
Στην ίδια περιοχή, μέσα δηλαδή στους χώρους του Palazzo Carignano βρίσκονται και τα διαμερίσματα των πριγκίπων του Καρινιάνο. Το συγκεκριμένο μέρος μπορείτε να το επισκεφτείτε μόνο με ξεναγό και πρέπει να έχετε κάνει κράτηση καθώς οι ώρες επίσκεψης είναι συγκεκριμένες, όπως και ο μέγιστος αριθμός ατόμων που μπορούν να εισέλθουν κάθε φορά.
Βγαίνοντας από Palazzo Carignano, προς τα δεξιά θα συναντήσεις την Piazza Castello. Και όταν φτάσεις εκεί μπορείς να μείνεις για λίγα λεπτά δίπλα από τα συντριβάνια που δημιουργούν μια πανέμορφη ατμόσφαιρα και να θαυμάσεις τη μαγεία αυτής της πόλης όσο θα σε περικυκλώνουν τα δύο επιβλητικά κτήρια, το Palazzo Madama και -κυρίως- το βασιλικό ανάκτορο του Τορίνο, ευρύτερα γνωστό Palazzo Reale di Torino.
Το Palazzo Madama e Casaforte degli Acaja είναι στέγασε την πρώτη Σύγκλητο του Ιταλικού Βασιλείου και έλαβε το παραδοσιακό όνομά του από τον εξωραϊσμό που έκαναν δύο βασίλισσες του Οίκου της Σαβοΐας. Παρά το ότι το το Παλάτσο Μαντάμα έχει ταυτιστεί ως το μουσείο της πόλης για την αρχαία τέχνη, τα εκθέματά του είναι κυρίως μία μεγάλη συλλογή από πίνακες, αγάλματα, εκκλησιαστικά στολίδια, πορσελάνες και διακοσμητική τέχνη, πιο πολύ από τον ύστερο Μεσαίωνα ως τον 18ο αιώνα. Όταν έχετε τελειώσει τη βόλτα σας ανάμεσα στα πολυάριθμα εκθέματα, μπορείτε να πάρετε το ασανσέρ και αν ανεβείτε στον πάνω όροφο απ’ όπου μπορείτε να θαυμάσετε το Τορίνο και τα επιβλητικά του κτήρια από ψηλά.
Το Palazzo Reale di Torino είναι ένας χώρος που θα σε αφήσει με το στόμα ανοιχτό. Αρχικά κατασκευάστηκε τον 16ο αιώνα και αργότερα εκσυγχρονίστηκε από τη Χριστίνα-Μαρία των Βουρβόνων καθώς ήθελε μία νέα κατοικία για την αυλή όταν επέστρεψε ο γιος της από τον εμφύλιο πόλεμο. Το συγκρότημα, εκτός από το κυρίως παλάτι, αποτελείται κι από το Παλάτσο Κιαμπλέζε που είναι το νοτιοδυτικό κτήριο αλλά και το παρεκκλήσι της Αγίας Σινδόνης, που θα το συναντήσετε στη δυτική πλευρά. Κατά την περιήγηση, θα περάσεις από την αίθουσα του θρόνου, την πολυτελέστατη τραπεζαρία, την αίθουσα με τις πανοπλίες και άλλα εντυπωσιακά δωμάτια. Επίσης, στο παλάτι φιλοξενούνται ανά διαστήματα και διάφορες εκθέσεις μεγάλου ενδιαφέροντος.
Για τη Σινδόνη του Τορίνο πολλά έχουν ακουστεί και -φυσικά- είναι γνωστό ότι αποτελεί, ή τουλάχιστον αποτελούσε, τεράστια διαμάχη μεταξύ της θρησκευτικής και της επιστημονικής κοινότητας. Στις μέρες μας, μένουμε στο γεγονός ότι η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία αποδέχεται τη σινδόνη ως μη αυθεντική, βασιζόμενη στα αποτελέσματα πολυάριθμων επιστημονικών ερευνών που -καθώς φαίνεται- αποδεικνύουν ότι αποτελεί κατασκεύασμα πολύ πιο μεταγενέστερης εποχής από αυτήν που εκτιμάται ότι έζησε ο Ιησούς.
Στο ίδιο σημείο, θα βρεις και τους βασιλικούς κήπους του Τορίνο (Gardini Reali di Torino) οι οποίοι ολοκληρώνουν την αίσθηση πολυτέλειας που εκπέμπει η συγκεκριμένη περιοχή. Μιλώντας όμως για μέρη με φυσική ομορφιά, λίγα μέτρα πιο μακριά, στην περιοχή San Salvaria (η οποία παρεμπτιπτόντως φιλοξενεί πολύ ώραία bar και εστιατόρια) θα πετύχεις το αχανές Parco del Valentino όπου εκτός από το ομώνυμο κάστρο θα βρείτε και πλήθος κόσμου να περνάει χαλαρά τη μέρα του, είτε αράζοντας στο γρασίδι είτε κάνοντας διάφορες ευχάριστες δραστηριότητες σε γκρουπ, όπως, για παράδειγμα, χωρό ή ακόμη και πάρτι γενεθλίων.
Κι αν νομίζεις ότι το κέντρο του Τορίνο δεν έχει άλλα σημεία ενδιαφέροντος να σου προσφέρει, κάνεις πολύ μεγάλο λάθος. Το Museo Nazionale del Cinema (Εθνικό Μουσείο Κινηματογράφου) ή αλλιώς γνωστό κι από την ονομασία του πανέμορφου πύργου όπου στεγάζεται, Mole Antonelliana. Το συγκεκριμένο κτήριο είχε αρχικά κατασκευαστεί για να λειτουργήσει ως Συναγωγή, αγοράστηκε μετέπειτα από την πόλη του Τορίνο και πλέον φιλοξενούνται αμέτρητα εκθέματα σχετικά με την τέχνη του κινηματογράφου. Πιο συγκεκριμένα, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν κάποιες βασικές τεχνικές του κινηματογράφου, εξοπλισμό και την εξέλιξή του με το πέρασμα των αιώνων και, φυσικά, εκθέματα από αμέτρητες ταινίες που καλύπτουν τα γούστα κάθε σινεφίλ. Μέσα στο Mole Antonelliana υπάρχει και το πανοραμικό ασανσέρ που ανεβάζει στην κορυφή του πύργου όσους επισκέπτες επιθυμούν να πληρώσουν ένα έξτρα αντίτιμο. Από εκεί, έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν την πόλη του Τορίνο και τις Άλπεις που την περικυκλώνουν.
Τέλος, λίγο έξω από το κέντρο, βρίσκεται το υπέροχο Μουσείο Αυτοκίνησης του Τορίνο (MAUTO – Museo dell’Automobile di Torino) όπου εκτίθεται μια συλλογή από σχεδόν 200 αυτοκίνητα μεταξύ ογδόντα μάρκες αυτοκινήτων που αντιπροσωπεύουν οκτώ χώρες. Στους τρεις ορόφους του υπάρχει κάθε είδους αυτοκινήτου και οι επισκέπτες του μπορούν να απολαύσουν ένα ταξίδι στο χρόνο παρακολουθώντας την εξέλιξη της αυτοκίνησης όχι μόνο όσον αφορά τα συμβατικά επιβατικά μοντέλα αλλά και αυτά του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
Στα περίχωρα του Τορίνο
Τα παραπάνω είναι μόλις μερικά από όλα τα αξιοθέατα που μπορεί κανείς να επισκεφθεί στο Τορίνο, σίγουρα όμως είναι από τα σημαντικότερα και πιο γνωστά. Η μαγεία όμως δε σταματάει στο κέντρο της υπέροχης αυτής πόλης, αφού σε περίπτωση που έχετε την ευκαιρία να μετακινηθείτε εύκολα, μια επίσκεψη στα περίχωρα του Τορίνο είναι επιβεβλημένη.
Λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, βρίσκεται μία από τις κατοικίες του Βασιλικού Οίκου της Σαβοΐας και συγκεκριμένα τα ανάκτορα του κυνηγιού, γνωστά με την ονομασία La Venaria Reale (Reggia di Venaria) που περιλαμβάνεται στον κατάλογο κληρονομιάς της UNESCO. Αν επισκεφτείς το συγκεκριμένο αξιοθέατο ετοιμάσου να διανύσεις αρκετά χιλιόμετρα καθώς οι πτέρυγες αλλά και οι κήποι του ανακτόρου είναι κυριολεκτικά αχανείς. Το συγκρότημα είχε πέσει σε αχρηστία στα τέλη του 18ου αιώνα και μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους χρησιμοποιηθήκε για στρατιωτικούς σκοπούς μέχρι το 1978, όταν αποφασίστηκε η ολική ανακαίνισή του που αποτελεί το μεγαλύτερο έργο αναστήλωσης στην ευρωπαϊκή ιστορία. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του συγκεκριμένου παλατιού, κατά την ανακαίνιση αποκαταστήθηκαν 100.000 τ.μ. κτιρίων, 1.000 τοιχογραφίες, 95.000 τ.μ. στόκων και 800.000 τ.μ. χώρων κήπου.
Και μιλώντας για τα περίχωρα του Τορίνο, δε γίνεται να μη γίνει αναφορά στη Junentus Zone. Είτε είσαι φίλος του ποδοσφαίρου ή όχι μία επίσκεψη στο καινούριο γήπεδο της Μεγάλης Κυρίας είναι επιβεβλημένη. Όντας από τα πιο σύγχρονα ποδοσφαιρικά γήπεδα της Ευρώπης, το Juventus Stadium (ή αλλιώς γνωστό και ως Allianz Stadium για οικονομικούς λόγους) είναι ένα στάδιο στο οποίο μπορείτε να περάσετε άπλετες ώρες, ακόμα κι αν δεν έχει κάποιον αγώνα να παρακολουθήσετε. Το Juventus Museum φιλοξενεί όλες τις μεγάλες στιγμές της ομάδας, παρουσιάζοντας όλη την πορεία της από την ίδρυση μέχρι και τη σύγχρονη εποχή. Ακριβώς δίπλα, στεγάζεται το J Medical, το οποίο δεν είναι μόνο υπεύθυνο για τη φροντίδα της υγείας και της φυσικής κατάστασης των παικτών, αλλά παρέχει τις υπηρεσίες του και στους κατοίκους της περιοχής. Στην ακριβώς αντίθετη πλευρά, υπάρχει και το Juventus Store, το οποίο είναι η μεγαλύτερη μπουτίκ στην Ιταλία με έκταση 550 τετραγωνικών μέτρων. Τέλος, παρέχεται και η επιλογή για το Stadium tour που σας επιτρέπει να επισκεφτείτε τους πιο σημαντικούς χώρους του σταδίου όπως τους πάγκους, τα αποδυτήρια, την αίθουσα τύπου αλλά και τη VIP zone και να ζήσετε την εμπειρία εκ των έσω.
Ακριβώς δίπλα από το γήπεδο, βρίσκεται το εμπορικό κέντρο Area 12 το οποίο στεγάζει περισσότερα από 60 καταστήματα, εστιατόρια και bars και δίνει την επιλογή στους επισκέπτες να περάσουν ευχάριστα το χρόνο τους όχι μόνο μια απλή καθημερινή αλλά και λίγες ώρες πριν από οποιοδήποτε matchday της Juventus.
Φαγητό
Ιταλία και φαγητό πρέπει να θεωρούνται (και όντως είναι) έννοιες ταυτόσημες. Όπως είχα αναφέρει και για τις επισκέψεις μου στην Bologna αλλά και στο Soverato, στην Ιταλία δε γίνεται να πεινάσεις. Από τα λαχταριστά Panini που τα βλέπεις σε κάθε γωνιά μέχρι τις υπέροχες μακαρονάδες και τις πίτσες, το Τορίνο προσφέρει αναρίθμητες επιλογές φαγητού, ειδικά στην περιοχή San Salvaria που αποτελεί το πιο πολυσύχναστο σημείο της πόλης, κυρίως κατά τις βραδινές ώρες αφού προσφέρει πολλές διαφορετικές επιλογές.
Επίσης, μπορείς να επιλέξεις από πολυτελή εστιατόρια μέχρι και πιο εναλλακτικές επιλογές οι οποίες προφανώς θα είναι και πιο οικονομικές. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Τορίνο αποτελεί μια μεγάλη φοιτητούπολη και για το λόγο αυτό το να απολαύσεις ένα ποτό ή ένα νόστιμο πιάτο δε χρειάζεται να κοστίσει μια περιουσία.
Επίσης, πανέμορφα είναι και οι καφετέρειες αλλά και τα bar της πόλης που βρίσκονται διασκορισμένα σε πολλά σημεία της πόλης στα οποία μπορείτε να απολαύσετε ένα γευστικότατο φλυτζάνι καφέ ή να χαλαρώσετε με ένα Aperol. Το μόνο που πρέπει να έχεις κατα νου αν θες να επισκεφτείς κάποιο εστιατόριο είναι οι ώρες λειτουργίας, καθώς τα περισσότερα δεν έχουν συνεχόμενο ωράριο.
Το οικονομικό
Όσον αφορά το οικονομικό, θα ξεκινήσουμε από τη διαμονή. Το Τορίνο, κατά γενική ομολογία, είναι μια σχετικά παλιά πόλη. Η επιλογή του να μείνετε στο κέντρο θα σας κοστίσει πολύ περισσότερο χωρίς να εγγυάται ότι τα χρήματά σας θα επιστραφούν ισάξια με τη μορφή αντίστοιχων παροχών. Στην πόλη υπάρχουν αρκετές επιλογές airbnb που, σε πολλές περιπτώσεις, προσφέρουν ένα περιβάλλον πιο ευχάριστο και πιο οικονομικό από τα ξενοδοχεία της πόλης. Και όσον αφορά την περιοχή που μπορείτε να μείνετε, μην πέσετε στην παγίδα να σκεφτείτε ότι πρέπει η διαμονή σας να βρίσκεται οπωσδήποτε στο πιο κεντρικό σημείο του Τορίνο. Η συγκοινωνία είναι πάρα πολύ καλή καθώς και οικονομική οπότε είναι προτιμότερο να επιλέξετε μια περιοχή η οποία θα έχει σύνδεση με το κέντρο του Τορίνο είτε με λεωφορείο, τραμ ή και μετρό!
Ένα ακόμη ζήτημα που πρέπει να έχετε κατά νου είναι το κόστος των εισιτηρίων για τα αξιοθέατα που θα επισκεφθείτε. Τα περισσότερα σημεία ενδιαφέροντος έχουν είσοδο που μπορεί να ξεκινάει από 10 ευρώ και μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 25, αναλόγως το ποια τμήματα του κάθε αξιοθέατου θέλετε να επισκεφθείτε.
Παρόλ’ αυτά, η περιφέρεια του Piemonte και η πόλη του Τορίνο παρέχει μια υπέροχη λύση για να έχετε το κεφάλι σας ήσυχο και να μη χρειαστεί να ξοδέψετε μια περιουσία. Και η λύση αυτή ονομάζεται Torino Card, η οποία σας παρέχει δωρεάν είσοδο ή και πολύ συμφέρουσες εκπτώσεις σε αμέτρητα μουσεία και δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, από τις προτάσεις που έχουν αναφερθεί παραπάνω, τα μόνα που δεν παρέχονται δωρεάν είναι η χρήση του ασανσέρ για να βρεθείτε στην κορυφή του Μουσείου Κινηματογράφου (παρέχετε απλά έκπτωση) και το Stadium Tour της Juventus. Όλα τα υπόλοιπα είναι δωρέαν και απλά σε κάποια από αυτά θα χρειαστεί να κάνετε μια online δωρεάν προκράτηση για να εξασφαλίσετε την είσοδό σας την ώρα που επιθυμείτε εσείς. Ειδικά για το panoramic lift του Mole Antonelliana η κράτηση από πριν είναι απαραίτητη γιατί οι διαθέσιμες θέσεις εξαφανίζονται σε ελάχιστο χρόνο.
Το κόστος της Torino Card εξαρτάται από τη χρονική διάρκεια που θέλετε να έχει η κάρτα. Διατίθεται για 24, 48, 72 και 120 ώρες, με το κόστος της να καθορίζεται αντίστοιχα. Την κάρτα μπορείτε να την προμηθευτείτε από πριν online και η αντίστροφη μέτρηση ξεκινάει με τη χρήση του QR code της κάρτας στο πρώτο μουσείο. Κατά τη δική μας επίσκεψη, με την επιλογή της 48ωρης κάρτας (με κόστος 38 ευρώ) προλάβαμε να επισκεφτούμε όλα τα παραπάνω αξιοθέατα, η είσοδος στα οποία, σε περίπτωση μη έκδοσης της κάρτας, θα κόστιζε πάνω από 200 ευρώ!
Επιστρέφοντας
Το Τορίνο αποτελεί έναν από τους αγαπημένους μου προορισμούς μέχρι στιγμής. Σίγουρα σε αυτό οφείλεται η αγάπη μου για τη Juventus, αλλά πραγματικά, όταν αρχίσεις να τριγυρνάς μέσα στην πόλη, η Μεγάλη Κυρία είναι απλά ένα ακόμη πράγμα που μπορείς να κάνεις σε αυτή την υπέροχη.
Η αλήθεια είναι πως όταν σκεφτόμαστε μια επίσκεψη στη Βόρεια Ιταλία το μυαλό μας συχνά πηγαίνει στο Μιλάνο, αλλά, πραγματικά, το Τορίνο όχι μόνο δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα την πόλη της μόδας, αλλά -ειλικρινά- είναι κλάσης ανώτερη όσον αφορά την ιστορία, τον πολιτισμό, την κουλτούρα και τη σημαντικότητα των μνημείων που φιλοξενούνται στην πόλη.
Η πρώτη πρωτεύουσα της Ιταλίας είναι ένας προορισμός που τα έχει όλα, θα σε αφήσει με το στόμα ανοιχτό και θα σε κάνει να την εκτιμήσεις πέρα από κάθε προσδοκία. Οπότε, αν σε βγάλει ο δρόμος προς τα βόρεια σύνορα της γείτονος χώρας, σιγουρέψου ότι θα αφιερώσεις τουλάχιστον ένα γεμάτο διήμερο ή -ακόμα καλύτερα- τριήμερο στο πανέμορφο Τορίνο για να θαυμάσεις όσα περισσότερα από τα ιστορικά (και όχι μόνο) διαμάντια της περιοχής. Και μετά από αυτό, ίσως αρχίσεις να αναθεωρείς για τις κλισέ επιλογές που προτείνουν οι περισσότεροι κάθε φορά που αναφέρονται και προτείνουν κάποιο ταξίδι στη γειτονική Ιταλία.